Η νέα εποχή της βιοτεχνολογίας στη μάχη εναντίον των εντόμων
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΟΝΤΑΣ1,2
1Εργαστήριο Γεωργικής Φαρμακολογίας, Τμήμα Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
2Iνστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, Ηράκλειο Κρήτης
Τα επιβλαβή έντομα αποτελούν μεγάλη απειλή για την ανθρωπότητα: (1) οι εντομομεταδιδόμενες ασθένειες, όπως η ελονοσία και ο κίτρινος πυρετός προκαλούν τεράστια προβλήματα στη δημόσια υγεία και αφορούν περίπου 3 δισεκατομμύρια ανθρώπους και (2) η βιωσιμότητα της αγροτικής παραγωγής, η οποία χρειάζεται να διπλασιασθεί τα επόμενα 30-40 χρόνια προκειμένου να διατηρηθεί η παγκόσμια επάρκεια τροφίμων, απειλείται πολύ σοβαρά από τα έντομα και τα ακάρεα.
Η αντιμετώπιση των εντόμων – φορέων ασθενειών και των εχθρών καλλιεργειών γίνεται κυρίως με τη χρήση εντομοκτόνων, και σε μικρότερο βαθμό με άλλους τρόπους καταπολέμησης (βιολογική κ.ά.). Η ανάγκη για νέες μεθόδους αντιμετώπισης των εντόμων, που θα αντικαταστήσουν ή θα συμπληρώσουν τις υφιστάμενες είναι επιτακτική.
Τα τελευταία χρόνια έχει επιτευχθεί εντυπωσιακή πρόοδος στις εφαρμογές της βιοτεχνολογίας που στοχεύουν την καταπολέμηση των εντόμων, σε τομείς όπως αυτοί των μικροβιακών τοξινών (για εφαρμογές μέσω διαγονιδιακών φυτών ή ψεκασμών), βιοεντομοκτόνων (“green-chemistry”, μεταβολιτών, βιοδιεγερτών κ.λ.π.), “μοριακών εντομοκτόνων” (δίκλωνου RNA), συμβιωτικών βακτηρίων (Wolbachia κ.ά.) και διαγονιδιακών εντόμων (RIDL, HEG – Gene Drive).
Στην παρούσα ομιλία, θα γίνει μία ανασκόπηση των εφαρμογών που περιλαμβάνονται στη “νέα εποχή της βιοτεχνολογίας” και αφορούν τη συνδρομή της στη μάχη εναντίον των επιβλαβών εντόμων. Περιλαμβάνεται σύντομη περιγραφή των νέων τεχνολογιών, στάδιο ανάπτυξης – διάδοσης των εφαρμογών παγκοσμίως, καθώς και θέματα νομοθεσίας που καθυστερούν τη χρήση κάποιων εφαρμογών στην Ευρώπη. Τέλος, θα συζητηθούν τρόποι αποτελεσματικής ενσωμάτωσης της βιοτεχνολογίας στις τρέχουσες πρακτικές.